هر مربی برای سازماندهی یک تیم فوتبال و تمرین باید ۴ رکن اساسی را در نظر بگیرد به شکلی که هر یک از تمرینات و گردهمایی در تیم در راستای تقویت یکی از ارکان چهارگانه باشد.

این چهار رکن عبارتند از :

۱٫ تکنیک

۲٫ تاکتیک

۳٫ آمادگی جسمانی

۴٫ آمادگی روانی

هر یک از ارکان فوق دارای تعریف مشخصی می باشند که به قرار ذیل هستند

تکنیک : عبارت است انجام حرکاات انفرادی صحیح با توپ و بدون توپ.

توسعه تکنیک تابع مراحل زیر است:

۱٫ مرحله فراگیری

۲٫ مرحله پیشرفت

۳٫ مرحله تسلط یا مهارت (انجام تکنیک در شرایط مسابقه)

۴٫ مرحله استادی

تاکتیک: تاکتیک عبارت است از انجام برنامه های دستجمعی در سه زمان

• حمله یا زمان مالکیت توپ

• دفاع یا هنگام مالکیت حریف بر توپ

• تغییر وضعیت یا انتقال

افزودن تغییر وضعیت به زمانهای بازی در فوتبال بر مینای تئوری لوئیس ونگال مربی بزرگ هلندی در فوتبال صورت گرفته است. بر مبنای این تئوری انتقال یا تغییر وضعیت در فوتبال خود به دو قسمت تقسیم می شود:

• تغییر وضعیت از دفاع به حمله

• تغییر وضعیت از حمله به دفاع

بر مبنای این نظریه زمان انتقال در فوتبال مدرن مهمترین بخش و تعیین کننده ترین زمان بازی است و کیفیت دو زمان دیگر یعنی دفاع و حمله تابع کیفیت و نحوه زمان انتقال است.

هنگامی که راجع به تاکتیک صحبت می شود در مورد برنامه های گروهی یا تیمی در یکی از سه زمان مذکور در بازی فوتبال صحبت می شود.

لازم به ذکر است که تعداد بازیکنان حاضر در برنامه نیز حائز اهمیت است. برای مثال چنانچه ایده در مورد ۲ تا ۷ بازیکن باشد این برنامه ها گروهی است. چنانچه ایده برای تعداد بیشتری باشد ایده یک برنامه تیمی است. این تاکتیک ها می تواند برای خطوط مشخص (تاکتیکهای خطوط) مناطق مشخص (منطقه ای یا Zonal) و یا نفرات مشخص باشد.

در مبحث تاکتیک کلمات دیگری نیز مطرح میشوند. کلماتی از قبیل استراتژی ، نقشه بازی (Game Plan) و آرایش های تیمی (Team Formations). در اینجا به مفاهیم اولیه این لغات نیز می پردازیم :

• استراتژی: به معنای اید ه های کلی بازی در یک تیم است. برای مثال اینکه یک تیم فوتبال هجومی بازی می کند یا فوتبال تدافعی استراتژی بازی آن تیم است. اینکه آیا یک تیم توان پرس در زمین حریف را دارد یا خیر بسته به استراتژی بازی دارد. استراتژی بازی یک تیم بر مبنای واقعیتهای ، امکانات و توانائی های یک تیم تدوین میشود. مربیان مجرب معمولا نحوه انتخاب بازیکنان را بر مینای استراتژی بازی قرار می دهند. تیمهایی فیزیکی با تمایل به پرس از نفرات قوی در درگیری های یک در مقابل یک بهره میگیرند.

• نقشه بازی (Game Plan): درمصاف با دو تیم مختلف ، هر تیم نیازمند طراحی برنامه ای برای رویارویی با حریف خود می باشد. هدف از این طرح حداکثر استفاده از توان تیمی خودی در مقابل نقاط ضعف تیم حریف به هنگام حمله و حداکثر پوشش نقاط ضعف تیم خودی در برابر نقاط قوت حریف به هنگام دفاع می باشد که باید در راستای استراتژی کلی تیم باشد.

• آرایش های تیمی (Team Formations): نحوه قرار گرفتن بازیکنان یک تیم در زمین را ارایش تیمی مینامند. برای نشان دادن این ارایش ها از اعداد استفاده میشود که در آن اولین عدد مربوط به خط دفاع می باشد و آخرین ان مربوط به خط حمله است. مجموع این اعداد برابر عدد ۱۰ است. در این روش از آنجا که دروازبان معمولا ثابت است و قابل تغییر نیست در محاسبه نفرات مد نظر قرار نمی گیرد و آرایش برای بازیکنان درون زمین ذکر میگردد. در مقالات آینده سعی میکنم تا تعدادی از آرایش های استاندارد را بررسی کنم.

آمادگی جسمانی: یکی از ارکان اساسی در فوتبال آمادگی جسمانی است. اهمیت این رکن در فوتبال بگونه ای است که عدم حضور آن می تواند تمامی ارکان دیگر در این ورزش را تحت تاثیر قرار دهد. در واقع این رکن مبنای اولیه تمامی ارکان دیگر بازی است و اهمیت آن با توجه به پیشرفت مداوم این علم روز به روز بیشتر می شود. بسیاری از مربیان اینک با تکه بر آمادگی های جسمانی نقاط ضعف تیم خود را در دیگر زمینه ها می پوشانند یا به حداقل می رسانند.

ـ سازماندهی مطلوب شرایط بیرونی مثل كمپ و هتل و غیره

ـ كمك ها و حمایت های قبل از رقابت : كنترل روحی و روانی

ـ بازخورد فوری در طول رقابت

ـ آنالیز و تغییرات تكنیكی و تاكتیكی فعالیت ها : آموزش های بین دو نیمه

ـ راهنمائی بازیكنان بعد از رقابت

ـ كوچ كردن و مربیگری در طول رقابت همیشه بایستی در جهت وظیفه بوده و نباید اشتباهات را تقویت كرد.

در طول تمرین

ـ بهبود قابلیت های بازیكنان برای كنترل موقعیت های بازی

ـ بهبود بخشیدن بازیكنان در آماده شدن برای انجام وظایف

ـانگیزه دادن به بازیكنان بطور مثبت

ـ قوی بودن و ثبات در اعتماد به نفس و رفتارروحی

ـ توانا ساختن بازیكنان در تعیین و ارزیابی خودشان

ـ تاثیر گذاشتن روی زندگی خصوصی بازیكنان

قبل از مسابقه

ـ اسكان بازیكنان در هتل یك روز قبل از مسابقه ، صرف شام بطور دسته جمعی و اطلاع یافتن در مورد برنامه روز بعد

ـ در صورت امكان تمرین سبك در صبح به مدت 30-40 دقیقه  شامل گرم كردن

ـ یكساعت بعد از صبحانه جلسه تیم خواهد بود كه بازیكنان از ارنج تیم ووظایف شان مطلع خواهند شد

ـحداقل یك ساعت قبل از بازی تیم باید در استادیوم باشد

ـ مربی باید مطمئن باشد كه وسایل و تجهیزات و نیز آشامیدنی مناسب سازماندهی شده است

ـ در صورت امكان تست بدنی از بازیكنانی كه اخیرا از صدمه قبلی ریكاور شده است انجام گیرد

ـ 45 دقیقه قبل از بازی مطمئن شوید كه دروازه بان برای گرم كردن خودش آماده باشد ، 10 دقیقه بعد تیم گرم كردن مناسب را آغاز خواهد كرد

ـ آماده كردن بازیكنان از نظر روحی بلافاصله قبل از مسابقه باید بطور مناسب صورت گیرد

ـ قبل از بازی یادآوری نهائی بطور كوتاه برای بازیكنان صورت گیرد

در طول مسابقه

ـ مربیگری از كنار خط طولی امكان پذیر و ضروری است.

ـ ارتباط با علامات یا بطور شفاهی از طریق بازیكنان امری منطقی است.

ـ ارتباط با بازیكنان مناسب در طول مداوای بازیكن آسیب دیده می تواند مفید باشد.

 بین دو نیمه

ـ 5 دقیقه به بازیكنان فرصت دهید تا ریكاور شده و نوشیدنی بیاشامند.

ـ آسیب دیده ها را بررسی كنید.

ـ بهتر است در مورد نقاط قوت تیمتان صحبت كنید تا تحسین حریف.

ـ آموزش بایستی كوتاه باشدو ابتدابرای تیم سپس برای گروه. برای مثال بازیكنان میانی ؛ و نهایتا برای سایر بازیكنان بصورت انفرادی.

ـ ارزیابی نقاط قوت حریف باید محدود باشد؛ طوریكه روحیه بازیكنان خودی را تضعیف نكند بویژه اگر تیم عقب باشد.

ـ تشویق بازیكنان بصورت انفرادی

ـ توجه داشته باشید در صورتی كه برای نیمه دوم تعویض بازیكن ضروری است برای عملكرد بهتر بازیكن را تشویق كرده و انگیزه لازم را دراو بوجود آورید.

ـ در صورت نیاز تغییر در رفتار تاكتیكی تیم بایستی ایجاد شود.

ـ امكان تعویض بازیكنان در مواقع ضروری باید بررسی شود.

بعد از مسابقه

ـ بعد از مسابقه قبل از مسابقه است .

ـ در طول مرحله موفقیت یا شكست به كنترل احساسات بازیكنان كمك كنید.

ـ بهتر است هیچگونه ارزشیابی یا انتقاد صورت نگیرد.

ـ مرحله ریكاوری را آغاز كنید ؛ 15 – 20 دقیقه سرد كردن در داخل رختكن یا در صورت امكان در زمین

ـ و نهایتا به بازیكنان یا بازیكن صدمه دیده رسیدگی نمائید.

مسیر موفقیت از نگاه مورینیو:(نردبان موفقیت)

۱-روی هر پله نباید بیش از حد معمول مکث کرد(مورینیو در هیچ تیمی بیش از ۳ سال حضور نداشت).

۲-پس از پیمودن پله اول نوبت به پله دوم میرسد(بعد از موفقیت در هر تیمی بلافاصله تیم دیگری را بر می گزیند).

۳-از نردبانی که شکسته است نباید استفاده کرد(هیچگاه تیمی را که به لحاظ مدیریت و لحاظ مالی ضعیف است بر نمی گزیند).

۴-ابتدا جای پا را باید محکم کرد و سپس قدم بعدی را برداشت(هیچ تیمی را بدون قهرمانی ترک نمی کند).

۵-پس از استفاده از نردبان نباید ان را سرنگون کرد(هرگز از تیم های سابقش بدگویی نکرده است).

راز موفقیت سر الکس فرگوسن

۱-قدرت ریسک پذیری بالا:در حالی که همه انتظار بازی محتاطانه از تیم وی هستند در عین شگفتی با یک واکنش غیر مترقبه روبرو میشوند ترکیب تیم تهاجمی است حتی با تعداد زیادی مصدوم و محروم

۲-مدیریت متمرکز:بازیکنی نیست که از وی حساب نبرد ولی اگر کسی بخواهد با فرگوسن سر شاخ شود حکم اخراج خود را امضا کرده است. با وجود سخت گیری ها او همچون پدری مهربان در کنار بازیکنانش است. از تعقیب بازیکن در تعطیلات و مهمانی ها گرفته تاحل مشکلات خانوادگی اعضای تیم در حیطه مدیریت فرگوسن قرار میگیرد.

۳-سیاست و هوشمندی:بطور کامل می داند چه زمانی بایدعمل کند.از خریدو فروش بازیکن گرفته تاتعویض هایش در بازی و چگونگی برخورد با اصحاب رسانه همه و همه با حساب و کتاب است.

۴-حس برنده بودن:فرگوسن همیشه برنده است و این میل به پیروزی و کم نشدن انگیزه و انتقال این حس به بازیکنانش ۲۵ سال ثبات برای منچستر یونایتد به ارمغان آورده است.